Manço (2 Ocak 1943; Üsküdar, İstanbul – 1 Şubat 1999; Kadıköy, İstanbul), Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve TV programı yapımcısı.
Türkiye’de rock müziğin öncülerinden, Anadolu Rock türünün kurucuları arasında sayılır. Müziğe başlangıcı Galatasaray Lisesi’nde oldu.Yüksek öğrenimini Belçika Kraliyet Akademisi’nde tamamladı.Bestelediği 200″ün üzerindeki şarkısı kendisine 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandırdı.
Bu şarkıların bir bölümü daha sonra Arapça, Bulgarca, Flemenkçe, Almanca , Fransızca, İbranice, İngilizce, Japonca ve Yunanca olarak yorumlandı ve Barış Manço, kimi şarkılarını günlük hayatından aldı. “Domates, Biber, Patlıcan”, buna bir örnektir.
Hazırladığı televizyon programıyla dünyanın pek çok ülkesine gitmiş, bu nedenle “Barış Çelebi” olarak adlandırılmıştır.
Barış Manço’nun Gençliği
Devlet konservatuarı klasik Türk sanat müziği hocası, sanatçısı ve yazar Rikkat Uyanık[8] ve Hakkı Manço çiftinin ikinci çocuğu olan Mehmet Barış Manço 2 Ocak 1943 tarihinde Üsküdar Zeynep Kamil Hastanesinde doğdu.II. Dünya Savaşı yıllarında doğduğu için ailesi Mehmet Barış adını verdi.
Dört çocuklu ailede Savaş, İnci ve Oktay adlarında üç kardeşi vardı. Konservatuardaki çalışması sırasında Zeki Müren’in de hocalığını yapan Rikkat Uyanık[8] daha sonraları Barış Manço’yla beraber televizyon programlarına da katıldı, şarkı söyledi. Aile kökenleri İstanbul’un fethinden sonra Konya’dan Selanik’e göç etmiş ve savaş yıllarındaki zorluklar nedeniyle I. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’a göç etmişti.
Üç yaşındayken anne babasının ayrılığından sonra Barış Manço, babası ile yaşamaya başladı. Babasıyla birlikte sık ev değiştirdi ve Cihangir’de, Üsküdar’da, Kadıköy’de ve kısa bir süre için Ankara’da yaşadı. İlkokula abisi Savaş ve ailenin en küçük ferdi olan kız kardeşi İnci’nin de okuduğu Kadıköy Gazi Mustafa Kemal İlkokulu’nda başladı. 4. sınıfı Ankara Maarif Koleji’nde okudu ve ilkokulu Kadıköy’deki başladığı okulda tamamladı.
Yatılı olarak Galatasaray Lisesi’nin orta bölümüne devam etti. 1957’de amatör olarak müzikle ilgilenmeye başladı. 4 Mayıs 1959’da babasının ölümü üzerine Galatasaray Lisesi’nden ayrılarak, eğitimini Şişli Terakki Lisesi’nde tamamladı.
Vefatı
31 Ocak 1999 akşamı saat 23:30 civarında İstanbul’un Moda semtindeki evinde kalp krizi geçirdi ve kaldırıldığı Siyami Ersek Göğüs-Kalp-Damar Cerrahisi Hastanesi’nde aynı gece saat 01:30’da hayatını kaybetti.
Daha önce 1983 yılında bir kalp spazmı geçirmişti. 1991 yılında Devlet sanatçısı unvanı alan Manço’nun cenazesi için devlet töreni düzenlendi. 3 Şubat 1999 tarihinde üzerinde Galatasaray bayrağı da bulunan Türk bayrağına sarılı naaşı Atatürk Kültür Merkezi’ne getirilerek tören düzenlendi, akabinde Levent Camisi’nde cenaze namazı kılındı ve Kanlıca’daki Mihrimah Sultan Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Mezarına “Gesi Bağları” yorumundan ötürü Kayseri’nin Gesi beldesinden getirilen toprak da kondu.Ölümünün duyulmasının ardından Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve bazı siyasetçiler başsağlığı mesajı yayınladılar.
« Ayrıca sanatçı olduğumu da iddia etmiyorum. Ben öldükten sonra torunlarım ansiklopedilerde Barış Manço’yu “sanatçı” diye okurlarsa, galiba sanatçı olduğum da tescil edilmiş olacak. Geleceğe ne bıraktığınız önemli. Yoksa insan yaşarken kendi kendine “Ben sanatçıyım” dememeli. »
(Bir röportajı sırasındaki sözü)
Barış Manço ölmeden önce müzik hayatının 40 yılını anlatan 40. yıl şarkısını bestelemişti. Ancak sözlerini yazamadan hayatını kaybetti. Bu şarkının da bulunduğu Mançoloji 1999 yılında yayımlandı ve 2 milyon 600 bin satarak o yılın en çok satan albümü oldu. Daha sonra 2002 yılında Yüreğimdeki Barış Şarkıları adında bir anma albümü yayınlandı. 2006 yılında Barış Manço’nun anısını sürdürmek için “Barış Manço Rock Derneği” kuruldu.
Manço’nun ölümüyle Kurtalan Ekspres yeni albüm çalışması yapmayarak, yaklaşık iki yıl boyunca Barış Manço için düzenlenen birçok anma konserine katıldı. Önemli bir solisti kaybeden grup 2003’ün Ekim ayında ilk solo albümü olan 3552’yi çıkardı.
Ölümünden sonra 4 Temmuz 2002 tarihinde ortağı olduğu şirketin o günün parasıyla 2,5 trilyon borcu nedeniyle Kadıköy’ün Moda semtinde bulunan köşkü icra yoluyla satışa çıkarıldı ve Türkiye Halk Bankası tarafından 362 milyar karşılığında haczedildi.Yine borç nedeniyle Rolls-Royce, MG ve Jaguar marka üç antika otomobili, birçok antika eşyası ve piyanosu satıldı.
Barış Manço Müzesi
Barış Manço Müzesi’nde bulunan Barış Manço’nun heykeli ve piyanosu.Kadıköy’ün Moda semtinde bulunan köşkü müze haline getirildi. Köşk, 19. yy’da yapılan ve Whittall ailesinin evi olarak bilinen tuğladan yapılmış bir konaktı.
Konak 1970’li yıllarda Manço tarafından satın alındı ve ölümüne kadar bu konakta ailesiyle birlikte yaşadı.Günümüzde apartmanlar ile çevrili bu tarihi konak müze olarak kullanılmakta ve Barış Manço’nun kişisel eşyaları sergilenmektedir.
Notlar
Türkiye’de temel eğitimin beş yıldan 8 yıla çıkarılmasına destek olmak amacıyla eşi Lale Manço ile birlikte İstanbul’un Tuzla ilçesinde bir okul yaptırdı. 1997 yılında inşasına başlanan 30 derslikli Tuzla Barış Manço İlköğretim Okulu 2000 yılında eğitime başladı.
En çok bilinen şarkılarından Gül Pembe, Manço 13 yaşındayken ölen babaannesinin ismidir.
Gittiği ülkelerden topladığı 310 adetlik fotoğraf makinesi koleksiyonu bulunmaktaydı. Bu koleksiyonunu ölmeden önce Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin Cağaloğlu’nda bulunan Basın Müzesi’ne bağışlamıştır.
1962 yılından itibaren gazete ve dergi arşivi tutmaya başladı. Biriktirdiği sayfaların oluşturduğu cilt sayısı 60’tır.
Barış Manço, mezunu olduğu Galatasaray Lisesi’nin spor takımı Galatasaray taraftarıdır.
Yol Verin Ağalar Beyler şarkısı 1999 Türkiye genel seçimleri öncesinde DYP tarafından propaganda parçası olarak kullanıldı. Bu nedenle parçanın radyo ve televizyonda yayınlanması seçim yasakları kapsamında TRT tarafından seçime kadar yasaklandı
Ödülleri
Müzik ve televizyon hayatında sayısız ödül aldı. Bunlardan bazıları şunlardır:
1987 yılında Belçika tarafından “Türk Kültür Elçisi” unvanı.
1991’de “Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı” unvanı
1991 yılında Japonya Soka Üniversitesi “Uluslararası Kültür ve Barış Ödülü”.
1991 yılında Hacettepe Üniversitesi “Sanatta Onursal Doktora” unvanı.
1992 yılında “Fransız Edebiyat ve Sanat Şövalyesi” unvanı. Ekim ayında İstanbul Fransız Sarayı’nda düzenlenen törenle aldı.
Belçika’nın Liège şehri “Onursal Hemşeri” unvanı.
1994 yılı Kocaeli Üniversitesi tarafından Türk insanını ve Türkiye’yi çalışmalarıyla dünyaya tanıttığı sebebiyle verilen “Barış Diploması”[88]
1995 yılında Denizli Pamukkale Üniversitesi “Çocuk Eğitimi Alanında Onursal Doktora” unvanı.
1995 yılında Japonya Min-On Vakfı “Yüksek Şeref Madalyası”.
Uluslararası Teknoloji Ödülü
Belçika Krallığı Leopold II Şövalyesi Nişanı
1995 yılında Türkmenistan Cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı tarafından verilen “Türkmen Vatandaşlığı” unvanı.
200’ün üzerinde şarkısı olduğu için 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandı.
Onursal Evlad Ünvanı
3000’in üzerinde plaket ve ödül.
Kaynak: HABER: Barış Manço Kimdir? Barış Manço Sarı Çizmeli Mehmet Ağa haberi http://www.haberyurdum.com/haber/326466-hlf42-baris-manco-kimdir-baris-manco-sari-cizmeli-mehmet-aga.html#ixzz2GoD1BDco
